Analog İnceleme: Zenit ET

Eğer gözünüz evinizde bir adet Zenit marka fotoğraf makinesine çarptıysa muhtemelen zamanında babanız onu bir yerlerden (Polonya Pazarı olabilir mesela) almıştır, zamanla da o vitrinde bir süs haline gelmiştir. Sarılın o Zenit’e çünkü sevgiye şefkate ve daha da önemlisi fotoğraf çekmeye ihtiyacı var o makinenin.

Filmi, kokusunu, dokusunu, renklerini, sürecini, …  kısacası filmle ilgili bir çok şeyi seviyorum. Günümüz için çok mantıklı bulmuyorum çünkü dijital ile kıyaslandığında çok daha pahalı. Burada bir fakat olacak! Mantıklı bulmuyorum derken kendi durumum için mantıklı bulmuyorum. Günde ortalama 50 üzeri fotoğraf çeken bir birey olarak, her güne bir film ortalaması koysak, film başına banyosu ve en düşük çözünürlükte taraması da dahil bir ortalama 20 TL olsun, haftada 140TL yapar. Ayda 4200 TL yapıyor. 2 ayda pahalı bir kamera bir de objektif alabiliyorum. Bu da da benim durumum için mantıklı olmaktan biraz uzak. Ama ne olursa olsun filmin tadı bir başkadır benim için. Ben de arada bir analog fotoğraf makinelerimin üzerindeki tozu silip film ile aşk yaşamaya çıkıyorum.

Daha önce kaleme aldığım Zenit ET yazımda hakkındaki diğer detaylara (seri numaralarının anlamı, nasıl kullanılabileceği) ulaşabilirsiniz. Bu yazımda Zenit ET’yi bir sokak fotoğrafçısının -yani ben oluyorum- gözünden sokaklardaki deneyimi üzerinden incelenecektir baştan belirtmek isteri

Uzunca bir süredir film kullanmamıştım, o kokuyu almış birisi özlüyor doğal olarak. Ben de hem özlem hem de bu yazıyı yazmak amaçlı gittim birkaç film aldım ve güneşin çıkmasını bekledim.Güneş açtı mı da Zenit ET’me Agfa Vista’yı taktığım gibi kendimi sokaklara attım.

Bela gibi makine

Zenit ET, Sovyet Rusya’sında tasarlanmış ve üretilmiş -aslına bakarsanız- dandik bir makine. Perdesi bezden, ansızın bozuluverir, bozulmasa da bol bol ışık sızdırır. Pozometresi selenyum içerdiği için zamanla yanlış ölçmeye başlar, ağırdır omzu çürütür. Ama yiğidi öldür hakkını yeme, ağır olması onu tuğla niyetine de kullanabileceğiniz ya da tank savar olarak da kullanabileceğiniz anlamına gelmektedir. Kavga ederken sakın kullanmayın, insanlık suçuna giriyormuş cezası direkt idam! Fakat öyle bir özelliği vardır ki, kenarda dandik dandik yatıp tozlanırken insanın içi gider ve hemen bir film takmak ister işte bu bağlamda bela gibidir. Üzerindeki ayarları yapması zordur, üzerindeki orijinal objektifi (genelde Helios 58mm f/2.0 ile gelir) bir gariptir, çok enteresan bir bokeh’si vardır -hafif yuvarlar bokeh’yi köşelere doğru- bu da onu efsane kılar.

Sokak fotoğrafçısı için Zenit ET

Zenit ET, 58mm, Agfa Vista 400 – Kadıköy, istanbul

Boynunuzda Zenit ET ile kendinizi sokağa attığınızda hissedeceğiniz ilk şey ağırlığı. Çünkü metalden oluşmuş, tamamen mekanik (pile ihtiyacınız yok), fotoğraf çekebilen bir tuğladır kendisi. Buna alıştığınızda bu ağırlığı ve olmayan ergonomisi ile elinizde o kadar kötü duruyor ki, sanki makine biran önce elinizden kendisini atmak istiyormuş gibi bir izlenim bırakıyor. Sonrasında biraz alışıp çevreye bakmaya başlıyorsunuz ve karşınıza ilginç bir kare çıktı, hemen Zenit’inizi yukarı kaldırıp ayarları yapmaya başlıyorsunuz. O kadar kötü bir pozometresi var ki bunun… Öncelikle gövdenin sol üst kısmında bulunan tekerlek, üzerindeki skala ve pozometre ibresi yardımı ile DIN (ASA yerine bunu kullanmışlar mesela, Rus kafası…), Enstantane ve Diyafram ışığa göre hesaplanır. Sonrasında burada elde edilen değerler makine üzerinde girilir. Fakat koşullar biraz zorludur çünkü objektif üzerindeki diyafram halkası da bir gariptir. Her neyse bütün bu zorluklar aşıldıktan sonra sıra gelir vizörden bakmaya. Vizör gerçekten çok büyük bir vizör bu anlamda eleştiremeyeceğim Zenit’i fakat o ne saçma iştir öyle. Diyaframı neye getirdiyseniz ona göre değişiyor görüntü de vizörde. Yani f/16’ya getirdiyseniz vizörde f/16’nın alan derinliği ve karanlığıyla görürsünüz. Yani çok karanlık! Bu sefer de netlik yapmak iyicene zorlaşır. Hadi netliği de ayarladınız, sıra deklanşöre basmaya geldi! Deklanşöre basarsınız ve o da nesi? Makine “şlaaaaakss” sesiyle makine adeta sarsılır! İnanın bana bu makine ile düşük enstantane ile çekim yapmanız imkansız. Ne kadar çelik gibi sinirlere ve bir sniper hassaslığına sahip de olsanız, öyle bir titrer ki… bir keskin nişancının eline bazuka verin aynı kafa!

Görüntü kalitesi

Zenit ET, 58mm, Agfa Vista 400 – Kadıköy, İstanbul

Analog fotoğraf makinelerinde görüntü kalitesini etkileyen iki temel unsur vardır, film ve objektif. Bu ikisi iyiyse bir problem yaşamazsınız. Tabii gövdenin ışık sızdırması da ayrı bir olay. İşte Zenit ET’ye bu konuda da güvenmeyin derim; birincisi bez perde olduğu için bu perde zamanla aşınacak ve ışık sızdırmaya başlayacaktır. Ayrıca film kapağının olduğu yer güzelce izole edilmemişse de film ışık alabilir! Fakat ET’nin üzerinde gelen lensi bir garip, dedim ya enteresan bir bokeh veriyor, kimsi sever kimisi sevmez. Fakat “objektif keskin midir?” diye sorarsanız cevabım koca bir “Hayır” olacaktır! Güzel bir filmi bu makine ile heba etmek istemediğimden ötürü de gittim Agfa Vista 400 kullandım. Bu açıdan iyi bir görüntü kalitesi elde etmek için makinenin sınırlarını zorladığımı pek söyleyemeyeceğim.

Zenit ET, 58mm, Agfa Vista 400 – Kadıköy, İstanbul

Filmleri banyodan aldıktan sonra bazı karelerde karşıma çok net bir ışık sızıntısı çıktı. Işık sızıntısı öyle bir şeydir ki, eğer çok keskin ve sürprize açık olmayan sonuçlar bekliyorsanız pek size göre değil, fakat fotoğraf keskinlikten daha fazlasıdır diyorsanız o zaman şaşırmaya hazır olun!

Malzeme Kalitesi

Zenit ET, tank gibi yapılmış bir fotoğraf makinesi! Nasıl ki tanklar içeride sorun yaşayabilir, Zenit ET’de içeride problem çıkaran bir fotoğraf makinesi. Perdenin bez olması ise en büyük sorun. Bez perde nedeniyle zamanla perde esneyip ışık sızdırmaya başlayabiliyor. Aynı şekilde bez perde çabuk bozulabiliyor. Hoş perde bozulursa yaptırma ihtimaliniz var. Fakat Zenit ET’yi yaptırmaktansa yerine daha kaliteli bir fotoğraf makinesi alabilirsiniz.

Zenit ET’nin bir diğer problem çıkaran parçası pozometresi. Selenyum kullanılan pozometreler zamanla doğru ölçmemeye başlıyor, işin üzücü kısmı bunun bir çözümü yok… Hoş, elimde 88 model bir Zenit olmasına rağmen hala -bence- doğru pozluyor. Ya da doğruya yakın.

Sonuç

Zenit ET, 58mm, Agfa Vista 400 – Kadıköy, İstanbul

Zenit ET’yi genelde fotoğrafa yeni başlayacaklara tavsiye ederler. Bunun iki nedeni vardır: Fiyatı ve komplike kullanımı. Gerçekten piyasada en ucuza alabileceğiniz SLR fotoğraf makinelerinden birisi Zenit ET. Düşük fiyatı da bazı problemlerle geliyor dolayısıyla. Eğer bu problemlere rağmen şansınızı denemek istiyorsanız sürprizlerle dolu bir maceraya hazır olun. Diğer yandan zor kullanımı nedeniyle, bu makineyi anlayan fotoğrafa yeni başlayan bir kişi, gerçekten piyasadaki bütün diğer makineleri çok daha rahat öğrenip kullanabilir.

Benim görüşüm

Zenite ET 58mm, Agfa Vista 400 – Kadıköy, İstanbul

Zenit ET, kesinlikle verdiğiniz paranın karşılığı değildir. Elinizin altında her an bozulma ihtimaliyle var olan bir makine olması ne kadar mantıklı? Benim tavsiyem üstüne birazcık daha para koyup size çok daha uzun yıllar hizmet edebilecek, hem kullanımı kolay, hem daha ergonomik hem de omzunuzu çürütmeyecek bir SLR alabilirsiniz. Eğer koleksiyonunuzun eksik parçasıysa, bence fiyatı ile Zenit ET en koleksiyonluk fotoğraf makinelerinden birisi. Hem de unutmayın ki herhangi bir mevzu durumunda güçlü bir savunma hattı sağlayacaktır! Şaka bir yana sokak fotoğrafçılığı gibi hızlı olmanın önem kazandığı bir tür için bence hiç uygun değildir. He amacınız daha sokak portreleri tadında takılmaksa neden olmasın?

Bu slayt gösterisi için JavaScript gerekir.